Przejdź do treści

Nieruchomości pod ochroną przyrodniczą

Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP z 1997 r. ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych praw (w tym własności) mogą być ustanawiane tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie m.in. dla ochrony środowiska. Jednocześnie środowisko i jego ochrona stanowi jeden z ważniejszych czynników wpływających na ograniczenia prawa własności i w pewnych sytuacjach ustawodawca przyznaje szczególnym wymaganiom ochrony środowiska pierwszeństwo przed koniecznością ochrony prawa własności.Wśród aktów administracji publicznej podejmowanych w celu ochrony środowiska najważniejszym wydaje się być instytucja obszaru specjalnego. Jego istota polega na wydzieleniu z terytorium państwa terenów, na których obowiązuje specjalny reżim prawny w postaci przede wszystkim zakazów i ograniczeń mających moc powszechnie wiążącą wszystkich, którzy znajdują się na obszarze specjalnym. Przykładami obszarów specjalnych funkcjonujących na gruncie ochrony środowiska są przewidziane w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody formy ochrony przyrody (tekst jedn. Dz. U. 2009 r., Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.).Zgodnie z art.6 przywoływanej powyżej ustawy formami ochrony przyrody są m.in.:parki narodowe,rezerwaty przyrody,parki krajobrazowe,obszary chronionego krajobrazu,obszary Natura 2000,pomniki przyrody,stanowiska dokumentacyjne,użytki ekologiczne,zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.W drodze porozumienia z sąsiednimi państwami mogą być również wyznaczane przygraniczne obszary cenne pod względem przyrodniczym w celu ich wspólnej ochrony.Wprowadzenie określonych form ochrony przyrody może skutkować ograniczeniem prawa do korzystania z nieruchomości.  Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska jest niezależne od posiadania tytułu prawnego do nieruchomości, i podobnie jak inne ograniczenia, dotyczy także najsilniejszego prawa do nieruchomości jakim jest własność. Należy w tym miejscu podkreślić, iż ograniczenia związane z ochroną środowiska potrafią w bardzo dotkliwy sposób ograniczyć korzystanie z nieruchomości, a w niektórych sytuacjach praktycznie uniemożliwić korzystanie z niej.Niewątpliwie do grupy form ochrony ograniczających korzystanie z nieruchomości należy zaliczyć parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne czy też zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. W przypadku wymienionych wyżej form ochrony przyrody ustawodawca przewiduje bowiem możliwość ograniczenia prawa do korzystania z nieruchomości, w tym m.in. zakazy dotyczące budowy nowych obiektów budowlanych, prowadzenia niektórych rodzajów przedsięwzięć gospodarczych i inwestycyjnych. W razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na żądanie poszkodowanego właściwy starosta ustala, w drodze decyzji, wysokość odszkodowania, decyzja ta jest niezaskarżalna.  Strona niezadowolona z przyznanego odszkodowania może w terminie 30 dni od dnia doręczenia jej decyzji wnieść powództwo do sądu powszechnego. Droga sądowa przysługuje także w razie niewydania decyzji przez właściwy organ w terminie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia żądania przez poszkodowanego.Ponadto, zgodnie z art. 129 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. 2008 r., Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części. W związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Ustalenie wysokości odszkodowania oraz ceny wykupu nieruchomości następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości według zasad i trybu określonych w przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami.Hasła kluczowe:formy ochrony przyrody, nieruchomości pod ochroną przyrodniczą, obszary specjalne, ograniczenia prawa własności

Masz pytania?

Skontaktuj się z naszym ekspertem

/
/