Rekultywację i zagospodarowanie gruntów reguluje ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn. Dz. U. 2004 r., Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.).Zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 18 powyższej ustawy rekultywacja gruntów to nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.Jak natomiast stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, osoba powodująca utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów jest obowiązana do ich rekultywacji na własny koszt. Rekultywacji na cele rolnicze gruntów położonych, w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, na obszarach rolniczej przestrzeni produkcyjnej, zdewastowanych lub zdegradowanych przez nieustalone osoby, w wyniku klęsk żywiołowych lub ruchów masowych ziemi, dokonuje właściwy organ, przy wykorzystaniu środków budżetu województwa, a rekultywacji gruntów leśnych i gruntów przeznaczonych do zalesienia – przy wykorzystaniu środków pochodzących z budżetu państwa, na zasadach określonych w przepisach o lasach. Rekultywacji na cele inne niż wyżej wskazane, pozostałych gruntów zdewastowanych lub zdegradowanych przez nieustalone osoby, w wyniku klęsk żywiołowych lub ruchów masowych ziemi, dokonuje właściwy organ, przy wykorzystaniu środków pochodzących z budżetu państwa lub środków osób zainteresowanych prowadzeniem działalności na zrekultywowanych gruntach.Rekultywację i zagospodarowanie gruntów planuje się, projektuje i realizuje na wszystkich etapach działalności przemysłowej.Rekultywację gruntów prowadzi się w miarę jak grunty te stają się zbędne całkowicie, częściowo lub na określony czas do prowadzenia działalności przemysłowej oraz kończy się w terminie do 5 lat od zaprzestania tej działalności.Jeżeli działalność przemysłowa powodująca obowiązek rekultywacji gruntów prowadzona jest przez kilka osób, obowiązek ten ciąży na każdej z nich, odpowiednio do zakresu działalności powodującej potrzebę rekultywacji. W przypadku zmiany osoby zobowiązanej do rekultywacji gruntów, w drodze decyzji właściwego organu następuje przekazanie praw i obowiązków wynikających z wcześniej wydanych decyzji.Natomiast na terenach przewidywanego osiadania gruntów na skutek działalności górniczej zakład przemysłowy, na wniosek właściciela, rozpoczyna rekultywację przed wystąpieniem degradacji gruntów.Ustawodawca wskazał, jakie elementy powinna zawierać decyzja w sprawie rekultywacji i zagospodarowania gruntów. Decyzja ta powinna określać:stopień ograniczenia lub utraty wartości użytkowej gruntów, ustalony na podstawie dwóch odrębnych opinii rzeczoznawców;osobę obowiązaną do rekultywacji gruntów;kierunek i termin wykonania rekultywacji gruntów;uznanie rekultywacji gruntów za zakończoną.Decyzję w sprawie rekultywacji i zagospodarowania gruntów wydaje starosta, który obowiązany jest przed wydaniem przedmiotowej decyzji zasięgnąć opinii:dyrektora właściwego terenowo okręgowego urzędu górniczego – w odniesieniu do działalności górniczej;dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych lub dyrektora parku narodowego – w odniesieniu do gruntów o projektowanym leśnym kierunku rekultywacji;wójta (burmistrza, prezydenta miasta).Osoby obowiązane do rekultywacji gruntów powinny zawiadomić starostę w terminie do dnia 28 lutego każdego roku o powstałych w ubiegłym roku zmianach w zakresie gruntów podlegających rekultywacji.Podkreślić należy, iż wskazanych powyżej przepisów dotyczących rekultywacji, za wyjątkiem przepisu art. 21 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (regulującego rozpoczęcie rekultywacji na wniosek właściciela przed wystąpieniem degradacji gruntów w przepadku osiadania gruntów na skutek działalności górniczej zakład przemysłowy)  nie stosuje się do rekultywacji gruntów, które zostały zanieczyszczone substancjami, preparatami, organizmami lub mikroorganizmami. Do rekultywacji takich gruntów stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. 2007 r., Nr 75, poz. 493 z późn. zm.).Hasła kluczowe:grunty zdegradowane, ochrona gruntów, ochrona gruntów rolnych i leśnych, ochrona środowiska, ograniczenie wartości użytkowej gruntów, rekultywacja